Bitcoin Halving (Yarılanma) Nedir? Daha Önce Fiyatı Nasıl Etkiledi? Şimdi Nasıl Etkiler?

Bitcoin (BTC) bilindiği gibi enflasyon ve krize karşı çıkarılmış bir üründür. Bu özelliği ile adından sıkça söz ettiren BTC, özellikle son zamanlarda “halving” yani “yarılanma” kelimeleri ile birlikte sıkça telaffuz ediliyor. Peki piyasada ciddi bir baskıya sebep olan ve 11 Mayıs tarihinde gerçeklen Bitcoin halving olayı nedir? Fiyata nasıl etki edecek? Madencileri neler bekliyor?

Bitcoin Halving (Yarılanma) Nedir?

Basit bir anlatımla Bitcoin madencileri her 1 blok (yaklaşık 10 dakikada 1 gerçekleşir) işlem yaptıklarında ödül olarak belli bir miktar Bitcoin kazanırlar. Bu kazanılan Bitcoin ilk defa üretilmiş Bitcoinler olur ve madencilere ödül olarak verilir. Böylece madenciler hem ağdaki işlemleri (transferleri ve doğrulamaları) yaparlar hem de yeni Bitcoinler üretirler.

Üretilen bu Bitcoin oranının yarı oranında azalmasına yani madencilere verilen ödülün yarı yarıya düşmesi durumuna halving (yarılanma) denir.

Daha önce de belirttiğimiz gibi Bitcoin, enflasyona karşı olarak çıkarılan bir ürün olduğu için yeni Bitcoinlerin üretilmesi de giderek azalıyor. İlk piyasaya çıktığında ödül olarak madenciler her 1 blok işlemde 50 BTC kazanıyorken bu oran günümüzde 12.5 BTC’dir.

Çünkü yaklaşık her 4 senede 1 (210.000 blokta 1) BTC üretimi yarı oranında azalmaktadır. Daha önce 29 Kasım 2012’de (210.000. blokta) ilk defa, 10 Temmuz 2016’da da (420.000. blokta) ikinci defa gerçekleşen halving olayları sonucunda blok ödülleri sırasıyla 50 BTC’den 25 BTC’ye, 25 BTC’den de 12.5 BTC’ye düşmüş oldu.

11 Mayıs tarihinde gerçekleşen 3. halving olayında ise blok ödülü 12.5 BTC’den 6.25 BTC’ye düştü. Böylelikle yüzde 3.65 olan BTC’nin yıllık enflasyon oranı da yüzde 1.80 oranına geriledi.

Bu Olaya Kim Karar Veriyor?

Bu olay kimsenin karar vermesi veya müdahale etmesi ile yapılmıyor. Daha önceden Bitcoin algoritması bu şekilde kodlandığı için zamanı geldiğinde bu olay kendiliğinden gerçekleşmiş oluyor.

Ne Zamana Kadar Devam Edecek?

Bu olay Bitcoin üretimi sıfırlanana kadar devam edecek. Toplamda 21 milyon adet üretilecek şekilde kodlanan BTC’nin üretimi her 4 senede bir yarı oranında düşmeye devam ederek en sonunda üretim tamamen sıfırlanmış olacak.

4 senede bir yarılanarak giden bu süreç yaklaşık olarak 2140 yılına kadar devam edecek ve bu seneye gelindiğinde artık üretim tamamen duracak.

Daha Önceki Yarılanmaların Fiyata Etkisi Ne Oldu?

Buraya kadar halving olayını basit bir şekilde ifade etmeye çalıştık. Artık bu olay sonucunda üretimin yarı oranında azaldığını ve böylelikle enflasyonun düştüğünü anlamış olduk. Hal böyle olunca da yarılanma olayı fiyat üzerinde doğrudan etkili olan bir unsur oluyor.

Yukarıdaki grafikte görüleceği üzere daha önce gerçekleşen halving olayları sonrasında Bitcoin fiyatı, olay gerçekleştikten yaklaşık 1.5 sene içerisinde o zamana kadarki en yüksek zirvesini görmüş oldu. Bunların en sonuncusu 2017’nin Aralık ayında gerçekleşen 20.000 dolarlık zirve olmuştu.

Şimdi Fiyat Nasıl Etkilenir?

Daha önceki grafiklere bakarak Bitcoin fiyatının bu olaydan olumlu bir şekilde etkilenebileceğini ifade edebiliriz. Birçok uzmanın görüşü de bu yönde olurken bu yükselişlerin hemen “dünden bugüne” şeklinde olmayacağı da son derece aşikardır. Her ne kadar uzun vadede bu olay sebebiyle bir yükseliş beklense de yakın ve orta vadede birtakım riskler ve ciddi fiyat gerilemeleri görülebilir. Peki, bu riskler neler?

Yaşanacak Kötü Senaryolar Neler Olabilir?

Birçok madenci kaba bir tabirle bu olay gerçekleştikten sonra yarı oranında az kazanç sağlamaya başlayacaklar. Yani aynı makineler ile madencilik yapan madenciler olay gerçekleştiği andan itibaren yarı oranında daha az BTC elde etmiş olacaklar. Bu sebeple birçok madenci kazançlarının ciddi oranda düşmesi sebebiyle madencilik makinelerini tamamen kapatma yoluna gidecektir.

Riskli olan kısım ise bu süreci önceden hesap eden büyük madencilik şirketlerinin alacağı kararlar olacak. Özellikle halving olayı öncesi ve olay gerçekleştikten sonraki süreçte birçok madenci maliyetleri karşılayabilmek için ellerinde tuttukları BTC’leri satma yoluna gidebilirler. Bu da piyasada ciddi bir satış baskısını tetikleyebilir.

Ayrıca büyük madencilik devleri eğer cihazları kapama yoluna giderse piyasada “Bitcoin ağı artık güvenli değil, aktarımlar yavaş gerçekleşiyor ve ağda problemler oluyor.” gibi algılar oluşabilir. Bu algılar sebebiyle fiyatta ciddi satış baskıları görülebilir.

Ağdaki Güvenlik Tehlikeye Girecek Mi?

Bitcoin ağının yüzde 51’ini tek başına eline geçiren bir kişi veya kurum ağda birçok manipülasyon yapabiliyor ve ağın güvenliğini tehdit edebiliyor. Bu durum da “yüzde 51 saldırısı” olarak isimlendiriliyor.

Hal böyle olunca yatırımcıların aklına “Eğer birçok madenci cihazlarını kaparsa ağda güvenlik açıkları oluşabilir mi?” tarzında sorular geliyor.

Ancak bakıldığı zaman böyle bir şeyin gerçekleşmesi neredeyse imkansız. Daha önce de halving olayları gerçekleşti ancak ağ hiçbir zaman yüzde 51 saldırısına uğrayacak kadar boş kalmadı. Özellikle geçmiş tarihlere göre madenci sayısının katbekat daha çok olduğu günümüzde böyle bir durumun gerçekleşmesi oldukça imkansız görülüyor.

Peki, Ne Zaman Normalleşme Yaşanacak?

Bitcoin zorluğu olarak ifade edilen “hash rate” (doğrulama gücü, Bitcoin üretim zorluğu) ağdaki madenci sayısına göre belirlenmektedir. Ağda ne kadar çok madenci varsa rekabet artacağı için “hash rate” de bir o kadar artar. Bu oran her 2016 blokta bir yani yaklaşık 14 günde bir tekrar hesaplanır.

Halving olayı gerçekleştiğinde birçok madenci, makinelerini kapayacak ve ağdan çıkış yapacak. Bu durumda “hash rate” anında güncellenmediği için düşük madenci sayısına rağmen ağdaki işlem gücü hala zor bir şekilde kalacak. Ancak 2016 blokta bir gerçekleşen “hash rate” yaklaşık 14 gün sonra tekrar hesaplanacak ve o dönemde birçok madenci ağdan çıkmış olacağı için çok düşük seviyelere gerileyecek. Böylelikle madencilik bu hesaplamadan sonra tekrar cazip hale gelecek.

Sonuç

Son birkaç aydır halving etkilerinin yoğun bir şekilde görüldüğü piyasada, zaman yaklaştıkça baskı da bir o kadar artmaya devam ediyor. Bu bağlamda yukarıda belirtilen kötü senaryoların gerçekleşmesi durumunda fiyat, ciddi anlamda geri çekilme yaşayabilir. Teoride bakıldığı zaman enflasyon ve arz miktarı azalacağı için fiyatın yukarı yönlü olarak yükselmesi beklense de bu yükseliş birkaç ay, hatta yıl bile sürebilir.

Yatırımcılar bu noktada her türlü senaryoya karşı planlarını yapmalılar. En dip noktalara kadar olacak düşüşlere bile kendini hazırlaması gereken yatırımcılar, her zaman stop-limit emirlerini kullanarak, duygusal davranmayarak ve piyasa haberlerini iyi takip ederek hareket etmeliler.

Aklınıza takılan herhangi bir soru varsa aşağıdaki yorum kısmından yazabilirsiniz.