İçindekiler
ABD, Almanya ve Fransa gibi gelişmiş ülkelerde Blockchain teknolojisi testleri ve denemeleri yapılırken en kapsamlı testler ise ABD, İngiltere ve Çin’de yapılıyor. İngiliz yönetimi kamuya açık bilgiler üzerinde ilk defa Blockchain teknolojisini test etmeye başlayan ülke olurken, ABD’de benzer sistemler üzerinde basına açıkladığı ve açıklamadığı bilgilerle Blockchain’i test ediyor.
Aslına bakılırsa Blockchain teknolojisi dünyaya çok iyi rahatlık sunabilecek bir teknoloji olabilecek iken, yine çok kötü sorunları olabilecek olan bir teknoloji. Bunu dün Almanya’dan yapılan ”çok fazla CPU tüketimi var. Ama gelecekte Blockchain teknolojisi çok daha iyi yere gelebilecek olduğunu umuyoruz” açıklamaları da bir nebze olsun doğruluyor.
Çok fazla karmaşık ve bilinmeyen bir teknoloji olmasından ötürü kriptografi konusunda bilim adamları ve bu alanda uzman olan kişilerin bile bu konuda tam kesinlik kazanmış bilgilere sahip olmadıkları, bu bilgilerin yanında kesin olarak nasıl bir sonu olduğu veya bir yerde bitip bitmeyecek olduğu, güvenlik konusunda ne kadar güvenilir olduğu gibi konular hala daha kendisine kesin yanıt bulmuş değil. Bu sorular yanıt bulamadığından dolayı yatırımcılarda benzer olarak şirketler kurarak, Blockchain teknolojisi üzerinde araştırmalarını sürdürüyor ve bu teknoloji hakkında araştırmalar yapıyorlar.
Aşırı karmaşa çözülemiyor
Kriptografi olarak adlandırılan özel teknolojiler, Blockchain’i yaratma noktasına dayanıyor. Blockchain anlaşılabilir sözcükler ve terimler ile inşa edilebiliyor iken, bir sistemin Blockchain kullanılarak yaratılması oldukça fazla zorluk içeriyor ve karmaşık bir sistem olduğundan ve zincir teknolojisi olarak adlandırılan binlerce farklı noktanın birleşimi ile oluşuyor ve bu binlerce noktadan kontrol edilebilir hale geliyor olması yatırımcıların aklında bir takım ”neden bu kadar zor?” düşüncesini beraberinde getiriyor.
Karmaşasının dışında kendi başına oluşturulamayacak kadar gelişmiş bilgi isteyen Blockchain, sıradan bir kodlama bilgisine sahip olan kişi tarafından inşa edilebilecek bir teknoloji değil. Oldukça fazla bilgi gereksinimi gerektirmesi ve birçok insanın hakkında bilgi sahibi olmadığından dolayı henüz ortaya çıkabilecek olan ”inşa aşaması” sorunlarının çözümü bir o kadar zorluk derecesinde ve bir o kadar fazla merak uyandırıcı düzeyde.
Blockchain Ağları ve Güvenlik
Blockchain oldukça büyük bir kullanıcı ağına gereksinim duyabilir. Bu kullanıcı ağı sayesinde binlerce problem ortadan kaldırılabilir iken, bununla birlikte bu yeni teknoloji kriptografi ile birlikte kendisini siber saldırılara karşı çok daha iyi koruma gücüne sahip olabilir. Henüz siber saldırılar ve ağ saldırıları durumunda neler olacak olduğu ve Blockchain ağının buna nasıl karşı koyabileceği ile ilgili çok detaylı keskin araştırmalar olmadığından ve bu araştırmaların hala ”devam ediyor” olmasına mütevellit olarak kesin sonuç almak mümkün değil.
Blockchain başlı başına dünyanın en büyük veya en iyi teknolojisi değil. Olması mümkünde değil. Neden olarak ise gerek bir takım sorunlarının olması ve çok fazla güvenlik riski barındırıyor olabilme riski gibi nedenler dolayısı ile ve ”kul yapısı” olmasının etkisinden dolayı mutlaka bir yerde açık olduğunun uzmanlarca tahmin ediliyor olmasından kaynaklı olarak gelişmiş teknolojiler arasında yerini alabilecek kadar büyük olsa da kesin olarak dünyanın en büyük ve en iyi teknolojisi demek henüz mümkün değil ve gelecekte mümkün olması da pek ihtimaller dahilinde değil.
İşlem Maliyeti ve Ağ Hızı
Blockchain başlı başına bir işlem maliyeti ile gelen bir teknolojidir. 2016 yılına kadar neredeyse tamamen ücretsiz olmasına rağmen 2016 yılından itibaren ağ üzerindeki işlemler son derece yüksek fiyatlandırmalara sahiptir. Her bir işlem maliyetinin ortalama olarak 0.20 dolar olduğu ve depolama olarak ise 80 baytlık veri depolanması dolayısı ile yüksek hacimli işlemlerde binlerce dolar ödenmek zorunda kalınabilir. Neden olarak ise her bir işlem için ayrı bir maliyet ortaya çıkıyor olması ve bu maliyetin 0.20 dolar olmasına rağmen bunun karşılığında sadece 80 baytlık işlem yapılabiliyor ve depolamaya izin veriyor olmasından ötürü yüksek boyutlu verilerde bu tutarlar belki de milyonlarca dolarları bulabilir.
Gelecekte bu işlem başına maliyetin düşmesi beklenmiyor ve tam aksine çok daha fazla artabilecek olduğu iddia ediliyor iken, neden olarak ise daha fazla kullanım ve talep olmasından doğacak olan aşırı kullanımın beraberinde ”zam” olarak işlem başına maliyet fiyatına yansıması beklentisinden kaynaklı.
Ağ hızı konusunda ise işlemlerin süresinin ‘uzun’ olabilecek olduğu endişesi devlet kurumlarında Blockchain teknolojisinin kullanılması durumunda ciddi bir bekleme süresine sebep olabilecek olduğu ve bunun sonucunda işlemlerin aksayabilecek olduğu yönünde doğabilecek olan sorunlar ve problemlerin beraberinde gelmesinden kaynaklı. Devlet kurumları ve bazı acil verilerin gönderilebilecek olduğu şirketlerin Blockchain teknolojisini bu ve buna benzer nedenler ile kullanmasının son derece zor olabilecek olduğu ve riskli yönlerinden birisinin bu olabilecek olduğu tahmin edilmekte.
İnsan hataları
Blockchain doğası gereği eğer toplu bir veritabanı olarak kullanılıyor ve bu veritabanında özel-gizli bilgiler saklanıyor ise son derece riskli olabilir. Bu türden bir veritabanına giren kişilerin özel olarak seçilmiş olması ve güvenilir, tüm bilgilere erişim yetkisi olabilecek kadar güvenilen kişiler olması gerekir. Bir devlet kurumunda ise bu bilgilere bir temizlik görevlisi tarafından ulaşılması nasıl bir takım riskler doğuracak ve dışarıya bilgi sızmasına sebep olabilecek endişesi yaşatıyor ise aynı durum Blockchain teknolojisinde de mevcuttur.
Neden olarak ise bir hastanenin veritabanı olarak tüm hastaların bilgilerini Blockchain teknolojisi kullanarak kayıt ettiğini göz önüne alalım ve tüm hasta bilgileri, kan grupları, DNA verileri ve diğer tüm cinsiyet bilgileri dahil bilgilerin tek bir veritabanı üzerinde kayıtlı olduğunu göz önüne alalım ve bu sisteme tüm hastane birimlerinin erişim yetkisi olduğunu düşünelim. Bu durumda hasta mahremiyeti kalır mıydı? Asla kalmazdı. Neden olarak ise her bir doktorun kendi hastası hakkında bilgi sahibi olması gerekirken, bu veritabanında tüm hastalara ait ve tüm bilgileri görebilecek olması, bunu engelleyebilecek bir mekanizmanın Blockchain teknolojisinde asla olmamasından dolayı veritabanı olarak kullanılması durumunda tüm verilerin büyük bir risk altında olmasına sebep olacaktır. Bunu engellemenin bir yolu bulunamayacak olduğundan dolayı her bir sistemin ayrı ayrı da kullanılamayacak olmasından dolayı gizlilik konusunda bazı bir takım problemler olduğu söylenebilir.*
*Bu durum her ağda böyle değildir. Hastane örneğinde ağdaki kişiler sınırlı olduğundan ve dünya üzerinde dağıtık olarak bulunmadığından (Bitcoin ağındaki gibi olmadığından) bilgiler kişi veya kişilerin eline geçebilir.
Ağın özellikle yüzde 51’lik kısmını eline geçiren kişiler verilerde bir takım düzenleme işlemlerini izinsiz bir şekilde yapabilir.
Blockchain 3 aşamada incelenebilir
- Şifrelenmemiş veriler – Blockchain’deki her blockchain katılımcısı tarafından okunabilir ve tamamen şeffaftır.
- Şifrelenmiş veri – Bir şifre çözme anahtarı ile katılımcılar tarafından okunabilir. Anahtar, blok zincirindeki verilere erişim sağlar ve verileri kimin eklediğini ve eklendiğini gösterebilir.
- Karma veri – Ana veri ile verilere erişimin daha önce olup olmadığını göster.
Türkiye’nin Blockchain konusunda gelişimi ne durumda?
Blockchain teknolojisinin gelişimi konusunda hükümetin belirli aralıklarla TÜBİTAK tarafından bilgilendirildiği biliniyor. Başkan Recep Tayyip Erdoğan‘ın ise bu konuda bilgi sahibi olduğu ve hükümetin diğer bu konu ile ilgili olan birimleri ve yetkililerinin geliştirme, gelecekteki kullanım ve kullanım alanları konusunda bilgileri olduğu, daha çok ise ‘elektronik paralar’ ile ilgilendikleri biliniyor.
Muhalefet partilerinin ise Blockchain teknolojisi konusunda bugüne kadar basına açıklanan bir çalışmasının olup olmadığı bilinmezken, muhalefet partilerinin de gelecekte bu ve buna benzer teknolojiler konusunda çalışmalarının olması gerekebilecek olduğu ve iktidar partileri ile ortak olarak bu konu hakkında çalışmalar yapılabilecek olmasında engel bulunmuyor.
Bireysel kullanım ve şirketler tarafından kullanımı ne kadar uygun ise devletler tarafından da kullanımı bir o kadar uygun olan yeni nesil teknolojinin para gereksinimi dolayısı ile gelir düzeyi yüksek şirketler ve kurumlar tarafından tercih edilebilirliği daha yüksek. Bunun yerine ise farklı özel olarak geliştirilmiş olan sunucu-ağ dayalı sistemlerin şirketler ve devletler tarafından daha fazla kullanılabilecek olduğuna şüphe yok.
*Bu bilgiler Blockchain teknolojisinin kurum ve devletler tarafından kullanılmasını ve teknolojinin anlık durumunu baz alarak hazırlanmıştır. Söylenilen bazı maddelerin Bitcoin ağı ile ilgili yoktur.
