2016 yılında Türkiye’deki faaliyetlerini durdurmuş olmasına rağmen, dünya genelinde online ödeme hizmetleri ve finansal ürünler sunan PayPal, uluslararası arenada hız kesmeden genişlemeye devam ediyor.
Son dönemde adını sıkça duyurduğu stablecoin girişimi olan PayPal USD (PYUSD) ile tekrar dikkatleri üzerine çekti. Bu önemli gelişmeye odaklanarak, Av. Dr. Davut Gürses, bir stablecoin olan PYUSD’nin hedeflerini, stablecoinlerin Türk Hukukundaki yerini ve risklerini kripto yatırımcıları için değerlendiriyor.
PayPal, birçok ülkede online ödeme hizmetlerinin yanında ödemeler için banka kartı, işletmelerde kullanım için kredi kartı okuyucusu ve kredi limitleri sunmaktadır. Bu hizmet kanallarına ek olarak Bitcoin, Bitcoin Cash, Ethereum ve Litecoin kripto varlıkların alım, satım ve transferine de imkân sağlayan PayPal, bu kripto varlıklara bir yenisini ekleyerek, PayPal PYUSD adındaki stablecoini ihraç ederek listeledi.
PayPal tarafından piyasaya sürülen PYUSD’nin, açıklandığı 1 ABD dolarına endekslendiği ve yüzde yüz ABD doları mevduat ile kısa vadeli ABD Hazine kağıtları ve benzeri nakit eşdeğerleri ile desteklenerek ihraç edildiği ifade edilmektedir. PYUSD’nin ihracı ve saklanması Paxos Trust Company tarafından gerçekleştiriliyor.
PayPal USD İşlevi Nedir?
PayPal’ın sunacağı PYUSD, alım-satım işlemlerinin yanı sıra PayPal tarafından sağlanan diğer kripto varlıklara dönüştürme imkanı da sunacak. Bunun yanı sıra PYUSD, çevrimiçi mağazalarda ödeme yapma ve ABD’deki kişilere PayPal üzerinden ücretsiz transfer gibi kullanım alanlarına da sahip olacak. Ethereum ağı üzerinde çalışan PYUSD, aynı zamanda Ethereum cüzdanlarına transfer işlemleri için de kullanılabilecek.
Av. Dr. Davut Gürses, PYUSD’nin Amerikan dolarına endeksli bir stablecoin olmasının fiyat istikrarını sağlama amacını taşıdığını belirtti.
Pacta Hukuk Kurucu Ortağı ve T.C. Kadir Has Üniversitesi’nde Hukuk Fakültesi Öğretim Görevlisi Av. Dr. Davut Gürses gelişmeyle ilgili,
“PYUSD’nin Amerikan dolarına endeksli bir stablecoin olması ile fiyat istikrarının sağlanması amaçlanmıştır. PayPal’ın geniş ödeme hizmeti ağında PYUSD’nin istikrarı ödeme işlemlerinde kullanımını kuşkusuz artıracaktır.
1 ABD dolarına eşit olan 1 PYUSD, dijital para birimine geçiş aşamasında köprü görevi görecek bir araç olarak görülmektedir. Ancak belirtmek gerekir ki, PYUSD’yi piyasaya süren ve kullanım imkânı sağlayan tarafın PayPal olması neticesinde doğabilecek riskler de mevcuttur. Kendi kontrol alanı dahilinde olan kripto varlığı listelemesi ve kendi ödeme hizmetlerinde kullanım imkânı sunması denetlenebilirlik ve öngörülebilirlik bakımından bazı negatif etkilere de sebebiyet verebilecektir”
açıklamasında bulundu.
Stablecoin Nedir ve Ne İşe Yarar?
Bitcoin’in ortaya çıkmasından sonra farklı işlev, özellik ve vaatleri olan birçok kripto varlık ihraç edilmiştir. Bu kripto varlıkların birçoğunun değeri serbest piyasada arz ve talebe göre belirlenmektedir. Bazı kripto varlıkların değeri ise bir başka varlığın değerine endekslenmiştir. Bu tür kripto varlıklara ise “stablecoin” denmektedir. Stablecoin, değeri dolar, euro gibi itibari bir para birimine veya altın, gümüş gibi kıymetli bir varlığa endekslenmiş kripto varlıklardır.
Stablecoinlerin değerinin başka bir varlığa endekslenmesi nedeniyle bu tür kripto varlıklarda değer değişikliği diğer kripto varlıklardaki gibi ani ve sert olmamaktadır. Bu nedenle de stablecoinler, kripto varlık piyasasında değişim aracı olarak kullanılmaktadır. Ayrıca bu özellikleri onların yatırım ve ödeme aracı olarak kullanılmasına imkân vermekte ve ek olarak kullanıcılara kripto varlık piyasalarının volatilitesinden korunmak için güvenli bir liman sağlamaktadır. Stablecoinler bu özellikleri nedeniyle de yüksek talep görmektedir.
Piyasa değeri en yüksek olan iki stablecoin USDT ve USDC’dir. Bu coinler piyasa değeri ve kullanım açısından öncü konumda bulunuyorlar.
Stablecoin Türleri ve Riskleri Nedir?
Stablecoinler, itibari para destekli, kripto destekli ve algoritmik olarak üç ana kategoriye ayrılırlar. Her türün kendi riskleri ve avantajları bulunuyor.
1. İtibari para destekli stablecoinler genellikle ulusal para birimlerine endekslenmiş ve fiyatı belirli bir miktar itibari para karşılığında sabit tutulan coin’lerdir. Ancak bu noktada belirtmek gerekir ki bu coinlerin gerçekten bir itibari para karşılığında ihraç edilip edilmediği herhangi bir otorite veya merci tarafından denetlenmemektedir. Bu nedenle bu varlıkların dayandırıldığı değerin var olmama riski mevcuttur.
2. Kripto destekli stablecoinler ise değeri başka bir kripto varlığa endekslenen stablecoinlerdir. Bu stablecoinler, kripto varlık piyasasındaki fiyat dalgalanmasından çok daha fazla etkilenmektedir. Bu istikrarsızlık nedeniyle değeri hızla düşebilir ve beklenen getiri elde edilemeyebilir.
3. Algoritmik stablecoinler ise değerin bir algoritma tarafından otomatik olarak belirlendiği stablecoin türünü ifade etmektedir. Bu noktada Terra (LUNA) örneği akıllara gelmektedir. Bu olayda algoritma nedeniyle Terra (LUNA)’nın değeri hızla düşmüş ve çok büyük bir finansal batık ortaya çıkmıştır. Bu tür stablecoinlerde, algoritmanın herhangi bir otorite tarafından denetlenmemesi, incelenmemesi ve onaylanmaması nedeniyle ortaya büyük bir risk çıkmaktadır.
Türk Hukukuna Göre Stablecoin İhracı ve Kullanımı
Türk Hukuku açısından Av. Dr. Davut Gürses, Türkiye’de stablecoin ihracı ve kullanımının henüz net bir şekilde düzenlenmediğini belirterek sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Ancak Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmeliğin 5.maddesinin 9.fıkrasında “sadece birebir bir itibari para karşılığı olarak çıkarılan, sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan gayri maddi varlıklar”dan söz edilmiştir. Bu hüküm nedeniyle, Türk hukukunda, TL’ye endeksli bir stablecoin ihraç edilmesinin lisansa tabi bir faaliyet olduğunu ve bu kapsamda bu ihracı sadece elektronik para ihraç etme yetkisi bulunan kuruluşların yapabileceğini söyleyebiliriz. Ancak, bu konuda detay düzenlemeleri içerecek ikincil düzenleme henüz TCMB tarafından yayımlanmamıştır.”
-Av. Dr. Davut Gürses
