Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), kripto para alanında önemli bir dizi düzenleme açıkladı. Bu düzenlemeler, 7518 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda yapılan değişikliklerle yürürlüğe girdi ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na eklenen Geçici 11. Madde ile belirlenen çerçeve doğrultusunda açıklandı. Yeni düzenlemeler, kripto varlık platformlarının işleyişinden müşteri haklarının korunmasına kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor.
Temel Düzenlemeler ve İlkeler
SPK’nın duyurusuna göre, kripto varlık platformlarının faaliyetlerinde karşılaşılan çeşitli uygulama farklıklarının giderilmesi ve yatırımcıların korunması amacıyla aşağıdaki esaslar getirildi:
- Müşteri Nakitlerinin Bankalarda Tutulması Zorunluluğu: Kanun’un 35/C maddesi gereği, platform müşterilerinin nakitleri bankalarda saklanmak zorundadır. Ayrıca, müşteri nakitlerinin platformun kendi varlıklarından ayrı tutulması gerektiği belirtilmiştir. Platformlar, müşteriler adına açılacak hesapları açık bir şekilde tanımlamak ve bu hesapları sadece ilgili müşterilere ait olduğu belirtilerek yönetmek zorundadır. Ayrıca, platformlar müşteri nakitlerini elden alamaz veya teslim edemez; bu işlemler sadece yetkili kurumlar aracılığıyla yapılabilir.
- Müşteri Emirlerinin Alınması: Kripto varlık platformları, müşteri emirlerini sadece kendi bildirdikleri internet siteleri, mobil uygulamalar veya yetkili personel aracılığıyla kayıtlı telefonlar üzerinden alabilir. Sosyal medya platformları (Whatsapp, Telegram vb.) aracılığıyla emir alınması yasaklanmıştır. Platformlar, alınan emirlerle ilgili tüm verileri (internet üzerinden alınan emirler için elektronik log kayıtları ve telefonla alınan emirler için ses kayıtları) güvenli ve değiştirilemez şekilde saklamak zorundadır.
- Kripto Varlık Alım-Satımına İlişkin Kısıtlamalar: Kripto varlıkların döviz bürosu benzeri yapılar aracılığıyla alım-satımı, ilk satışı, takası ve saklama işlemleri, Kanun’un 99/A ve 109/A maddeleri gereği izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı olarak değerlendirilebilir. Bu kapsamda çalışan platformların faaliyetlerine 08 Kasım 2024’e kadar son vermeleri gerekmektedir.
- NFT ve Oyun Varlıkları İstisnası: Misli olmayan ve benzersiz kripto varlıklar (NFT) ve sadece sanal oyunlarda kullanılan varlıklar, listeleme kuralları dışında bırakılmıştır. Bu varlıkları işleyen platformlar, Kanun kapsamındaki yükümlülüklere tabi olmayacak, ancak bu varlıkların işleme konu edilmesi halinde, platformların SPK’ya bildirim yapmaları gerekecektir.
- Platformların Şeffaflığı ve Yatırımcı Bilgilendirme Yükümlülükleri: Platformlar, müşterilere açıklandığı şekilde hareket etmekle yükümlüdür ve işlem yapılan varlıkların SPK’nın gözetim ve denetimine tabi olup olmadığını müşterilere bildirmek zorundadır. Eğer platformlar, Kanun kapsamında olmayan varlıklarla işlem yapıyorsa, bu durumu müşterilere açıkça bildirmeli ve müşteri emirlerinin alınmadan önce, bu bilgilerin anlaşıldığını teyit etmelidirler.
- Likidite Sağlayıcıları ve P2P Pazar Yerleri: Kripto varlıkların alım-satımında likidite sağlayan ancak yatırımcılara dış hizmet sunmayan kuruluşlar, platform faaliyeti olarak değerlendirilmeyecek. Eşler arası (P2P) dijital pazar yerlerinde, izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı yapanlar, Kanun’un 99/A maddesi uyarınca bu faaliyetlerine 08 Kasım 2024 tarihine kadar son vermek zorundadırlar.
- Diğer Kurumların Yetki ve Görev Alanları: Kripto varlıkların, emtia veya gayrimenkul gibi diğer varlık gruplarıyla bağlantılı olarak kullanılması durumunda, ilgili diğer düzenleyici kurumların yetki alanına giren faaliyetlerde Kanun’da herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. Bu nedenle, ilgili kurumların düzenlemelerine uymayan kripto varlıklar platformlarda listelenemez.
- Yatırımcıya Yönelik Reklam ve Duyuru Yasağı: Platformlar, yatırımcılara yönelik yayın, ilan, reklam ve duyurularında objektif olmalı ve yanıltıcı bilgiye yer vermemelidir. Yatırımcıların bilgi eksikliklerinden faydalanılmamalı ve kesin getiri veya zarar garantisi gibi yanıltıcı taahhütlerde bulunulmamalıdır. Ayrıca, platformlar yatırımcıları yanıltabilecek promosyon kampanyaları düzenleyemez; bu tür kampanyalar 15 gün içinde sonlandırılmalıdır.
- MKK Entegrasyonu: Platformlar, Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) ile veri transferi yapmakla yükümlüdür ve MKK tarafından belirlenecek teknik altyapıya uygun entegrasyonu sağlamak zorundadırlar.
- Kripto Varlıkların Saklanması: Platformlar, müşterilere karşı sorumlu oldukları kripto varlık işlemlerini, platform cüzdanlarında bulunan kripto varlık miktarı kadar satış yaparak gerçekleştirmelidir. Platformlar, müşteri kripto varlıkları üzerinde üçüncü şahıslar lehine herhangi bir tasarrufta bulunamaz ve ödünç kripto varlık veya kaldıraçlı işlemler yapamazlar. Ayrıca, müşterilerin kendi cüzdanlarında saklamadıkları kripto varlıkların kontrolü en geç 08 Kasım 2024’e kadar platformlarda olmalıdır.
Bu düzenleme ile birlikte kripto para borsalarının referans kampanyalarının etkilenebileceği düşünülüyor.
*Yatırım tavsiyesi değildir.
